VI Symfoniczne Organy Schlaga – prof. Bernhard Haas
Świdnica, 24.09.2021
Po letnim Festiwalu Schlaga, Kościół Pokoju w Świdnicy znów gościć będzie niezwykłych artystów i ,,głodnych” muzycznych wrażeń melomanów, zaproszonych przez Fundację Dobrej Muzyki. 24 września 2021 r. zainaugurowaliśmy bowiem cykl „VI Symfoniczne Organy Schlaga”. Podczas czterech recitali zabrzmi symfoniczna muzyka organowa, muzyka współczesna, improwizacje oraz transkrypcje dzieł orkiestrowych.
W piątkowy wieczór stało się tak za sprawą profesora Bernharda Haasa (*1964). Profesor do każdego koncertu podchodzi bardzo poważnie. Nie planuje ich zbyt wiele w roku, ponieważ dzieli swój czas pomiędzy staranne przygotowywanie się do koncertów a uczenie wielu studentów doskonalących grę pod jego okiem oraz zaangażowanie w życie uczelni. Toteż dwa lata po otrzymaniu zaproszenia od Organizatorów, grafik profesora w końcu zaprowadził go do Świdnicy.
Na początku słów kilka o samym artyście. Profesor Bernhard Haas – niemiecki organista, pianista i klawesynista.
Studiował grę na organach, fortepianie, klawesynie a także muzykę kościelną, kompozycję i teorię muzyki (Kolonia, Freiburg i Wiedeń). Ważnymi nauczycielami byli dla niego Wilhelm Precker, Ludger Lohmann, Peter Neumann, Michael Schneider, Jean Guillou, Zsigmond Szathmáry, Xavier Darasse i Albert Simon. Bernhard Haas jest zwycięzcą wielu konkursów organowych m.in. w Budapeszcie (1988). Był wykładowcą w Saarbrücken, Stuttgarcie a od 2013 roku naucza w Monachium. Jest aktywnym organistą koncertowym, jurorem konkursów i autorem nagrań organowych (dzieła Liszta, Regera, Strawińskiego czy Xenakisa) a także publikacji naukowych.
Cały koncert można obejrzeć tutaj: https://youtu.be/Th9zbsBmnCo
Mistrzowski recital rozpoczął się dziełami późnoromantycznych kompozytorów – Preludium i fugą Es-dur Franza Schmidta (1874-1939) oraz Intermezzo h-moll ze suity g-moll op. 92 – Maxa Regera (1873-1916), którego twórczość w odczuciu wielu osób pasuje do instrumentu w tej świdnickiej świątyni. Z gruntu niemieckiego Bernhard Haas przeniósł słuchaczy na grunt późnoromantycznej muzyki francuskiej, gdzie usłyszeliśmy dzieła Charles Tournemire’a (1870-1939) – Offertorium “Super flumina Babylonis” ze zbioru “L’Orgue Mystique” zeszyt nr 47 oraz Joseph-Ermend’a Bonnala (1880-1944) – “La vallée du Béhorleguy, au matin” ze zbioru Paysayges Euskariens, a także największego przedstawiciela tej francuskiej szkoły, a więc Cesara Francka (1822-1890) – Chorał h-moll.
W końcu przyszedł czas na dzieła kompozytora, którego twórczość jak i życiorys mnie oraz większości słuchaczy nie był znany. Poznaliśmy bowiem Leoša Janáčka – czeskiego kompozytora, organistę, twórcę oper. W jego twórczości wyczuć można nawiązanie do twórczości ludowej, z którą miał kontakt jako młody chłopiec podczas wiejskich zabaw. Podczas tego wieczoru usłyszeliśmy dwie kompozycje ze zbioru Po zarostlém chodníčku (Na zarośniętej ścieżce) – Naše Večery oraz Sýček neodletěl. Drugi utwór – zróżnicowany dynamicznie, stworzony z prostych, zapadających w muzycznej pamięci cześci, sprawił, iż zrodziła się we mnie wielka chęć posiadania tego zbioru chociażby dla tej kompozycji, którą przyjemnie mi się słuchało, a później nuciło wielokrotnie po zakończeniu koncertu i jeszcze przyjemniej teraz o niej pisze. W jej świetym wykonaniu nie przeszkodziła nawet początkowa pomyłka w registracji [doborze głosów organowych – przyp. autora], która zmusiła profesora do ponownego rozpoczęcia utworu.
Koncert zakończyły kompozycje dwóch przedstawicieli niemieckiej szkoły organowej: Jana Sebastiana Bacha (1685 – 1750) – opracowanie chorałowe ,,Allein Gott in der Höh sei Ehr” BWV 662 (utwór ten zastąpił pierwotnie zgłoszone w repertuarze dzieło Maxa Regera) i Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego (1809 – 1847) – Sonatę c-moll, op. 62, No.2, złożoną z części: Grave, Adagio, Allegro maestoso e vivace i Fuga allegro moderato. Jeśli znamy historię twórczości J.S. Bacha wiemy, że został on po śmierci niemalże zapomniany, a ponownie ,,odkrył” go niespełna 100 lat później właśnie Felix Mendelssohn-Bartholdy. Ten historyczny fakt dodał piękna finałowi koncertu.
Podsumowując, przede wszystkim pragnąłbym przede wszystkim podziękować Pani prezes Fundacji Dobrej Muzyki – Zuzannie Bator za ponowne zaproszenie, zaufanie i ciepłe przyjęcie podczas koncertu. Miło było ponownie ujrzeć Kościół Pokoju i usłyszeć majestatyczny instrument. Cieszy fakt, że ponownie firma Ars Sonora podjęła się prowadzenia transmisji on-line z koncertu, co znacznie poszerzyło grono słuchaczy. Jeśli chodzi o sam koncert, brakło mi jego płynności. Objawiło się to w dłuższym czasie oczekiwania na kolejne kompozycje, co było spowodowane tym, iż to profesor sam przygotowywał sobie układ głosów wraz z nutami do kolejnego utworu.
Wszystko to jednak ma także swoje plusy – słuchacz miał możliwość w tej chwili ciszy poukładać sobie w myślach usłyszaną muzykę, a jednocześnie oczyścić umysł i przygotować się do kolejnego momentu muzycznego.
W imieniu organizatorów zapraszam na kolejne koncerty z cyklu Symfoniczne Organy Schlaga, a następna recenzja obejmować będzie dwa kolejne recitale – Macieja Batora (1.10) oraz Zuzanny Bator (15.10).
Jakub Karmelita
muzykologia UO
Więcej o cyklu „Symfoniczne Organy Schlaga” tutaj: https://fundacjadobrejmuzyki.pl/aktualnosci/vi-symfoniczne-organy-schlaga-na-horyzoncie/
